Başkent'te göç sorgulaması

Süleyman GÜRAKSIN

Ankara’da yaşayan Dadaşlar Nisan Sohbetleri kapsamında Erzurum'un Sosyal Kültürel yapısı ve Göç Olgusu’nu tartıştı. Erzurum’un sosyo ekonomik potansiyel ve değerleriyle göçe etki eden faktörlerin ele alındığı sohbet toplantısı ilgi gördü.

NİSAN SOHBETLERİ

Erzurum İktisadi Sosyal Araştırma ve Yardımlaşma (ESAV) Vakfı, Nisan ayı sohbet programında,  Tapu ve Kadastro genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Daire başkanı ve aynı zamanda ESAV Yönetim Kurulu Üyesi Orhan Deligöz  Erzurum'un Sosyal Kültürel yapısı ve Göç olgusunu değerlendirdi.

ERZURUM SEVDASI

ESAV Başkanı Veysel Karani Aksungur, sohbet öncesi yaptığı sunumda Erzurum'un örf ve adetlerinin yaşatılmasında ciddi gayretler sarf ettiklerini, birikim sahibi Erzurumluların, birikimlerini ESAV da verdikleri konferanslarla Dadaşlara aktardıklarını ifade etti. Büyükşehirlerde toplanmanın ve biraraya gelmenin zorluklarına işaret eden Aksungur, bu zorluklara rağmen Ankara'daki Erzurumluların Erzurum sevdasıyla buluştuğuna işaret etti.
 SOHBET KONUSU

Erzurum'un tarihi hakkında özet bilgi vererek sunumuna başlayan Orhan Deligöz; Erzurum'un Asya ve Avrupa arasındaki geçiş noktalarından biri olduğunu, tarihi, askeri, siyasi ve ekonomik olaylardan anında etkilendiğini kaydetti. Erzurum’un Avrupa ve asya arasında bir serhat köprüsü olduğuna işaret eden Deligöz, 1948 yılında Erzurum'u ziyaret eden İngiltere'nin Ankara Büyükelçisi Sir Kelly, izlenimlerini, "Erzurum'da hakikaten Türk kudretinin timsali olan bir mıntıkada bulunduğumu hissettim. Sokaklarda gezenlerin çehrelerinden mutlu insanlar olduklarını anladım. Milli oyunlarını seyrettim. Bu oyunları oynayan erkekleri dikkatle takip ettim. Bana heyecanlı bir kuvvet ve kudret tesiri verdiler. Bu kültür şehrinde hakikaten çok cesur ve kuvvetli bir zümrenin yaşadığı hissedilmektedir." ifadeleriyle aktardı.

17. yüzyıl ortalarında Erzurum'da Gümrük katipliği yaptığı anlaşılan Evliya Çelebi'nin, İstanbul ve İzmir gümrüğünden sonra en işlek gümrüğün Erzurum gümrüğü olduğunu belirttiğini söyleyen Deligöz, Erzurum'un İpek Yolu’nun merkezi şehirlerinden biri olduğunu kaydetti.

Erzurum’un geçmişte olduğu gibi bugünde bir Eğitim şehri olduğunu, Atatürk Üniversitesinin bölgede ufuk oluşturduğunu anlatan Deligöz, ETÜ’nün de ile yeni bir vizyon kattığını aktardı. Sohbetinde Erzurum’un kış turizmi imkan ve potansiyelinin dünya vizyonuna çıktığını hatırlatan Deligöz, ilin göçe rağmen bölgesinde ve ülkede özellikli bir şehir konumunda bulunduğunu söyledi.

DADAŞ TARİFLERİ

Evliya Çelebi, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Prof.Dr. Orhan Okay'ın Dadaş tariflerini aktaran Deligöz,A.Hamdi Tanpınar'a ait olan " felaketler karşısında direncini kaybetmeyen, mücadeleci, nüktedan, hicivci bir yapıya sahip kişi" tarifine atıfta bulundu ve dadaş özelliklerini şöyle sıraladı,  Mert, Vatansever, karakter timsali Erzurumlu,Özgürlüğün, bağımsızlığın ve demokrasinin en güçlü bekçisi,  Ülke bütünlüğünü bozanlara, politik ve ideolojik ayrım yapanlara karşı büyük engel, Haksızlığa, yolsuzluğa, bencilliğe, çıkarcılığa karşı duran.
Erzurum'un dış ve iç göç'ü bir arada yaşadığını, batı illerine yapılan göçlerin daha çok beyin Göçü ve dolayısıyla kalifiye bir göçün olduğunu vurgulayan Deligöz, göç eden Erzurumlu’nun yerini daha doğu ve güneydoğudan gelenlerin aldığını belirtti.

Göçün sebeplerine değinen Deligöz, Kırsal alanlardan şehirlere hızlı nüfus akışı;Tarımda makineleşmenin artması, insan gücünün atıl kalması, Tarım alanlarının küçüklüğü, Hayvan yetiştiriciliğinin zorlaşması ve bakım maliyetlerinin artması,Artan genç nüfus için iş imkanlarının yetersizliği, Kış şartlarının ağırlığı, yakacak ve giyecek maliyetlerinin yüksekliği, 
gibi nedenleri sıraladı.

Toplantıya katılan Bayındırlık eski Bakanlarından Selahattin Babüroğlu, Erzurum'da iyi şeylerin de olduğunu, merkez ve merkeze bağlı tüm yerlere hizmetler verildiğini, altyapı ve sağlık başta olmak üzere Erzurum'un Metropol bir şehir konumunda bulunduğunu kaydetti.