Doğu Anadolu tarih hazinesi

UNESCO Dünya Miras Listesi'ndeki Anı Ören Yeri'ndeki kazı çalışmalarında Büyük Selçuklu dönemine tarihlenen erzak deposu ve üzerinde Orta Çağ mitolojisinde cenneti sembolize eden tavus kuşu motifli bir kase parçası ortaya çıkarıldı.
Anadolu'daki ilk Türk-İslam şehri Anı Ören Yeri'ndeki kazı çalışmaları Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, nezaretinde sürüyor.
Geçtiğimiz günlerde ortaya çıkarılan İlk Kaya Mescidi'nin ardından şimdi de yürütülen çalışmalarda Büyük Selçuklu dönemine tarihlenen erzak deposu içerisinde yaklaşık 1,5 metre yüksekliğe sahip 8 küp gün yüzüne çıkarıldı.
Anı’da yürütülen çalışmalarla ile ilgili açıklamalarda bulunan Anı Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammed Arslan, “Anı Ören Yeri'ndeki çalışmalarımız 8 farklı noktada devam etmekte ve içerisinde sanat tarihçileri, arkeologlar, restoretörler ve restoretör mimarlarında dahil olduğu yaklaşık 35 kişilik bir ekiple disiplinler arası bir çalışmayla Anı’da kazı koruma çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bu yıl ki çalışma alanlarımızdan biri de şuan üzerinde bulunduğumuz Batı Aşot Surları olarak adlandırdığımız bu alan, burası Anı'nın aslında ilk dış surları, yani Bagratlılar zamanında inşa edilmiş, ancak 1064 yılında Sultan Alparslan'ın Anı'yı fethiyle birlikte Selçuklular eliyle de burası konutlara dönüştürülmüş. Buradaki kazı çalışmalarımız devam ederken, bir erzak deposunu ortaya çıkarmış olduk. Depomuz 5x2 boyutlarında dikdörtgen mekanlı 1 oda yaklaşık 10 metre karelik bir odadan bahsediyoruz. Ve bu odanın içerisinde 8 tane erzak küpünü gün yüzüne çıkardık. Küplerimiz yaklaşık 1,5 metre boyunda ve yine yaklaşık 5 santimetrelik ağız çaplarına sahipler. Ve 2 katlı bir odadan bahsediyoruz aslında odanın alt katı tamamen erzak küplerine ayrılmış ve biz burasının kuru gide deposu olarak Anı’da yaşayan Orta Çağlı insanların kuru gıdalarını bakliyatlarını, tahıllarını depoladıkları bir mekan olarak inşa edildiğini düşünüyoruz” dedi.

“Tavus kusu cenneti sembolize ediyor”
Arslan, “Tabi küpleri ortaya çıkarırken bir de burada üzerinde tavus kuşu motifinin olduğu bir kase parçasını da gün yüzüne çıkarmış olduk. Bildiğiniz üzere tavus kuşu birçok farklı medeniyette sembolik anlamlarda kullanılmış. Özellikle İslam öncesi Türk Mimarisinde, Türk sanatında da hakimiyet, egemenlik gibi sembolik ifadelere sahip olmuş. İslamiyetin kabulüyle birlikte de Türkler tavus kuşunu bu kez cennet kuşu olarak nitelendirmiş ve cenneti sembolize eden bir hayvan figürü olarak süsleme sanatlarında severek kullandığı bir figür olmuş. Anı’da bu erzak deposunda da bu kez sığlı bir seramik üzerinde bir kase parçasında tavus kuşu motifinin işlendiğini görüyoruz” diye konuştu.
Öte yandan Anı Ören Yeri'nde yürütülen çalışmalarda ortaya çıkarılan tarihi eserler dallarında uzan ekiplerce bakım ve onarımları yapılıyor. Arslan, yönetiminde ekipler, kazı çalışmalarını havalar tam anlamıyla soğuyana kadar sürdürecek.