Doğu’da tuluk ve karın peyniri markalaşıyor

Doğu Anadolu Bölgesinde kurutulmuş keçi ve koyun derisi içerisine basılan tuluk peyniri üretim geleneği devam ediyor. Kars ili kırsalında yaygın olarak üretilen tuluk peyniri üretimi Erzurum’un Şenkaya, Olur ilçeleri kırsalında da kışlık olarak hazırlanıyor.

Kuzu işkembesi içine doldurularak yapılan ‘karın peyniri’ ile birlikte gerçekleştirilen bölgeye ait geleneksel kışlık peynirler Kars, Ardahan ve Erzurum’un bazı ilçelerini peynir üretimiyle gündem oluşturan Hollanda’ya rakip hale getiriyor.

Kars’ta asırlardır koyun ve keçi derisine basılan ve 3 aylık dinlenme süresinin ardından yeşillendikten sonra satışa sunulan tuluk peyniri meşhur Kars kaşarı ile aynı fiyata alıcı buluyor.
Özellikle kış mevsiminde çok tüketildiği için Kars merkez ve köylerinde bahar aylarında keçi ve koyun derisine basılan tuluk peyniri, sonbaharın gelmesiyle birlikte tezgahlardaki yerini aldı.
Vatandaşların yoğun ilgi gösterdiği ve yerel halk arasında doğal antibiyotik olarak da bilinen tuluk peyniri kış mevsiminde sofraların vazgeçilmezleri arasında yerini alıyor.
Peynir üretiminde önemli bir yere sahip Kars'ta, sofraların vazgeçilmez lezzetleri arasında bulunan tuluk peyniri, tuluğun açılmasıyla birlikte kısa sürede tükeniyor.
“Halk arasında doğal antibiyotik olarak biliniyor”
Kış sofralarının vaz geçilmezi olan tuluk peynirinin yoğun ilgi gördüğünü ifade eden eden Nürettinoğulları Kars Mandıra Sahibi Mahmut Bilgir, “Asırlar boyu dede babadan gelme peynirdir. Kars sofralarının olamazsa olmazıdır. Kars çeçil peyniri, diğer adıyla tuluk peyniri, yeşerdiği zaman doğal antibiyotik içerir. Kesinlikle küfü insana dokunmaz. Faydası vardır, zararı yoktur. Yıllardır yiyoruz, yılları geçtik asırlardır yiyoruz. Doğal antibiyotik olarak bilinir” dedi.
“Günümüzde bu peyniri yapanlar azaldı”
Tuluk peyniri yapanlarının sayısının çok az olduğuna dikkat çeken Mahmut Bilgir, “Kars’ın vazgeçilmezi olduğu için rağbeti oldukça fazla, günümüzde yapan da azaldığı için daha çok rağbet görmeye başladı. Önceleri köyde annelerimiz, nenelerimiz yapıyordu. Şimdi kimse yapmıyor. Ben de anneme yaptırdığım için elimce mevcut, benden sonra da olmayabilir” diye konuştu.
Tuluk peyniri almak için geldiğini belirten Nebahat Baykal, “Çok seviyoruz. Sürekli tükettiğimiz peynir, doğal, sağlıklı olduğu için sürekli aldığımız peynir” şeklinde konuştu.
Kars’ın 2 bin 500 rakımlı yaylalarında haziran ayında tuluklara basılan ve birçok çiçek ve otla beslenen hayvanların sütleriyle organik olarak hazırlanan tuluk peyniri son yıllarda Kars’ın yanı sıra batıdaki illerden de yoğun ilgi görüyor.
Kars’ta basıldığı tuluğun büyüklüğüne göre; 40-50 ve 70 kilo gelen tulukların içerisinden çıkan yeşil çeçil peynir kilosu 200 liradan satılıyor. Kars Kaşarı ile aynı fiyata satılan tuluk peyniri Kars içinde ve Kars dışından vatandaşlardan yoğun ilgi görüyor. Yaklaşık 70 kiloluk tuluklar açıldıktan kısa süre sonra tükeniyor.