Erzurum'un gizemi

Anadolu’nun en eski Türk yerleşim yerlerinden biri olan Erzurum, tarihi ile tarihe ışık tutmaya devam ediyor. Kitaplardan sonra kültürel tarih hakkında bilgi veren haritalar, toplumların yaşam tarzlarını, yapısal değerleriyle geleceği aydınlatmakta. Erzurum’un tarihine, eski Türk toplumlarına ışık tutan 4 tane haritaya sahip olduğumuzu söyleyen Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Yurttaş, Son bulunan Rus Albayın çizdiği söylenen Erzurum haritasının daha detaylı incelenmesi gerektiğine dikkat çekti.

EN ESKİ HARİTAMIZ MATRAKÇI NASUH’TAN

En eski harita hakkında bilgi veren Yurttaş, “Erzurum, tarihi ile başta Doğu Anadolu’nun olmak üzere Anadolu’nun önemli bir şehridir. Burayla ilgili haritalar son derece önemli. Çünkü şehrin geçmişine ait hem kültür varlıklarının tespit edilebilmesi hem de şehrin yerleşim konumu hakkında bu haritaları biz çok önemsiyoruz. Özellikle, Matrakçı Nasuh’un minyatürü Erzurum’un en eski haritalarından birisi. Bu haritada Erzurum’un etrafının yine surlarla çevrili olduğunu içerde yerleşim yerlerinin, evlerin hatta 3 tane çifte minareli yapının bulunduğu gösteriliyor. Erzurum’u görmüş ama daha sonradan çizdiği için bir çifte minareyi üç tane olarak çizmiş olabilir. Onu tam bilemiyoruz ama Erzurum’dan bahsetmiş olması, Erzurum’u çizgisel olarak ifade etmiş olması tarihimiz açısından önemlidir.” dedi.

KÜLTÜRÜMÜZE EVLİYA ÇELEBİ IŞIĞI

En detaylı eski harita olan Evliya Çelebi’nin çizimi hakkında konuşan Yurttaş, “2’inci önemli harita yeni bulundu. Marmara Üniversitesinden Zekeriya Kurşun adlı hocamız bir dergide yayınladı. Şimdiye kadar bilinmeyen bir haritaydı. Bu Evliya Çelebi’nin 17. Yüzyılda çizmiş olduğu haritada Erzurum şehri kaleli olarak haritalandırılmıştır. Gerçeğe yakın bir haritalandırılma vardır. Evliya Çelebi Ilıca mevkiinde bir yıla yakın memurluk yapmış bir zat. Türk dünyasının en önemli simalarından biri olan Evliya Çelebi’nin bu haritası da tarihimize ışık tutacaktır. Vermiş olduğu bilgiler, detaylı bir şekilde anlatıldığı yapılar, halkın yaşantısı, konuşulan dili gibi Türk Dünyası’na büyük katkı sağlamıştır. Bu haritası da bu açıdan çok önemlidir.” diye konuştu.

YENİ BİR HARİTADA RUS ALBAYDAN

Yeni keşfedilen harita olduğunu belirten Yurttaş, “En son bir harita hakkında bir dergide bilgiye rastladık Yahya Yeşilyurt adında bir hocamız, Erzurum’la ilgili 1853–54 tarihlerinde çizilmiş bir Rus Albay tarafından çizilmiş 2 haritadan bahsediyor. Haritaları görmediğimiz için üzerinde fazla konuşamıyoruz. Ama haritalar detaylı olarak incelenmeli ve incelenmelidir. Eğer gerçekse bu haritayla beraber Erzurum’un en eski 4 tane haritası olmuş olacaktır. Gelecekte de bu haritaların sayısı artabilir, belki elimizdeki haritaların içinden daha yeni bilgilere ulaşabileceğiz. Bunları zamanla çalışmalarımızla göreceğiz.” şeklinde konuştu.