Felsefe'de Saltuklu damgası

Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Zübeyir Saltuklu’nun, felsefe üzerine üç kitabı yayınlandı. ‘Tarih Felsefesine Giriş’, ‘Vicdan’ ve ‘Arap Alemi Medeniyetinde Felsefe’ kitapları Fenomen Yayıncılık’tan çıktı. Tarih Felsefesine Giriş ve Vicdan, Saltuklu’nun telif eseri, Osmanlı vatandaşı Bohur İsrail tarafından Osmanlıca metin olarak kaleme alınan Arap Alemi Medeniyetinde Felsefe adlı eser ise Türkçe’ye uyarlandı.
Kitaplar hakkında genel bilgi;
ARAP ALEMİ MEDENİYETİNDE FELSEFE
Osmanlının son zamanlarında Sultanilerde/Liselerde felsefe dersleri okutulmaya başlanmıştı. Filozof Rıza Tevfik bu derslerde yararlı olmasını istediği Felsefe Tarihi, Abbe Barb’ın Fransızca kaleme aldığı “Felsefe Tarihi” adlı eserdi. Bu eserin tercümesini Bohur İsrail’den rica etti. Bohur İsrail bu eseri Osmanlıcaya tercüme etti. Ancak bu eserin orijinalinde “İslam Felsefesi” bölümü üç sayfa kadardı. Rıza Tevfik’in yardımıyla esere Bohur İsrail “Arap Âlemi Medeniyetinde Felsefe” bölümünü eklendi.
Eserin bu bölüğümü yazara sadık kalarak günümüz Türkçesine “Arap Âlemi Medeniyetinde Felsefe” adıyla aktardık. Ancak eserin kapağına ek olarak “İslam Dünyasında Klasik Felsefe” cümlesini ekledik. Bu çalışma, “İslam Felsefesi” üzerine kaleme alınmış ilk ve en derli toplu olması açısından önem arz etmektedir.
VİCDAN
J.J. Rousseau: "Vicdan! Vicdan! İlahi içgüdü, ölmez ve ilahi seda; cahil ve görgüsüz olanların zeki ve hür insanların en emin kılavuzu; hayır ve şerrin hata yapmaz hâkimi, Allah'a benzer kılan kuvvet, insanın Yaradılışındaki necabetle hareketlerindeki ahlaklılığı veren sensin; sen olmasan beni hayvanların üstüne yükseltecek kuvvet ne olurdu? Sapkınlıklara salarak yolumu şaşırtan kaidesiz bir anlıkla ilkesiz bir akıl mı bana yol gösterecek?" der.
TARİH FELSEFESİNE GİRİŞ
Tarihin öznesi kimdir? Tanrı mı? İnsan mı?
Eğer Tarihin öznesi Tanrıysa, insan tarihin neresindedir. Yok, eğer tarihin öznesi insansa, Tanrı tarihin neresindedir?
İnsan, Tanrı’nın niyetini iki yoldan öğrenme çabası içerisindedir.
Birincisi: Evren üzerinde Tanrı’nın niyeti nedir?
İkincisi: İnsan üzerinde Tanrı’nın niyeti nedir?
İnsan, evrenin en ince sırlarını keşfe çıkarak ve kendi geçmişinin en ulaşılmaz noktalarına giderek Tanrı’nın niyetini anlamak istemektedir. Bu durumda insanın niyeti de Tanrı’nın niyetini anlamaktır. Elimizdeki kitap insan üzerinde Tanrı’nın niyetini anlamak isteyenlerin cevaplarını içermektedir.