Kargapazarı Müfrezesi şehitlerine vefa

Osmanlı-Rus savaşı döneminden kalan tabyalar, savaş alanları ve şehitlikleri ortaya çıkarmak, gündeme taşımak ve ihyasını sağlamak amacıyla, ATAK Arama Kurtarma ve Doğa Sporları Derneğince hazırlanan KUDAKA tarafından finanse edilen “Zafer ve İnanç Yolu Projesi” kapsamında keşfedilen Kargapazar Müfrezesi Şehitliği’nde yapılacak çalışmalara start vermek için dün valilikte toplantı gerçekleşti. Nisan ayının başlarında çalışmaların başlayacağı kararı alınan toplantıda, Kargapazar mevkiine Osmanlı ve Rus harbini anlatan birde anıt yapılacağı bilgisi paylaşıldı. Projenin Ağustos veya Eylül ayı içerisinde tamamlanması planlandı.

Erzurum’da ki Osmanlı- Rus savaşı döneminden kalan Kargapazar Şehitliği’ni gündeme getirerek, ihyasını sağlamak amacında olduklarını belirten ATAK Arama Kurtarma ve Doğa Sporları Derneği Başkanı Çetin Bayram, Vali Seyfettin Azizoğlu’nun talimatları doğrultusunda burada yapılacak olan çalışmalara değindi.

Kargapazar Müfrezesi Şehitliğinin tarihte ki önemine işaret eden Bayram, “Projemiz Kargapazar Müfrezesi şehitliğinin ihyası. Bu proje, KUDAKA tarafından desteklenen Erzurum ATAK Arama Kurtarma ve Doğa Sporları Derneği tarafından yapılan Zafer ve İnanç Yolu isimli bir proje. Projenin amacı, Erzurum’da ki özellikle Osmanlı-Rus savaşı döneminden kalan tabyalar, savaş alanları, şehitlikler bunları ortaya çıkarmak, gündeme taşımak ve ihyasını sağlamak. Çünkü bunlar yüksek dağ geçitlerinde, ıssız yerlerde bulunan şehitlikler, mezarlıklar. Burası özellikle 1916’da ki Erzurum’un 11-16 Şubat 1916’da ki son işgali sırasında ki Rus ordusuyla Osmanlı 3.ordusunun buradaki savaşı neticesinde şehit düşen askerlerimiz bunlar. Kargapazar müfrezesinin şöyle bir özelliği var, burası her iki ordu için de ciddi bir savaş tekniklerinin kullanılabildiği bir yerden ziyade meteorolojik şartlarla mücadeleye dönüşmüş. Yani amansız tipiler, fırtınalar, Rus kayıtlarında atlı bir insan boyu tarif ediliyor karın boyutu. Türk kayıtlarında telgraf direkleri boyutunda kardan bahsediliyor, oda yaklaşık 6 metre. Günümüzde aklımızın, hafızalarımızın alamayacağı bir şey bu. Böyle bir durumda orda her iki ordunun çok ciddi mücadelesi söz konusudur” ifadelerine yer verdi.

KARGAPAZAR’IN TARİHTE Kİ ÖNEMİ

Şehitliğin ve savaşın detaylarını paylaşan Bayram sözlerini şöyle sürdürdü; “Rus ordusunun komutanı General Yudaniç, Erzurum’un yakınlarına kadar geldiğinde çoğunluğu Sultan Abdülhamit döneminde yapılmış savunma tabyalarını görüyorlar. Bunu gördüklerinde 93 harbinde geldiklerinden çok daha farklı olduğunu Erzurum’un etrafının çok daha güçlendirildiğini anlıyorlar. Açıkta geceleyemeyecekleri için askerler bir an önce Erzurum’a girme derdindeler. Ya geri çekilecekler, ele geçirdikleri Pasinler, Köprüköy veya Sarıkamış’a doğru orada yazı bekleyecekler ya da Erzurum’a saldıracaklar. Onlar şunu tercih ediyorlar, 1915’de Çanakkale’de İngiliz, Fransız ordusunun geri çekilmesiyle boşa çıkan birliklerin Rus Çarı 2. Nikolay buraya yani Kafkas Cephesine nakledilebileceğini düşünerek bir an önce Erzurum’u işgal emri veriyor. Bu görevi de en yetenekli Komutanı General Yudaniç’e veriyor. Oda Erzurum’un yakınlarına kadar gelip tabyaları görünce hem ağır muasarat kuşatma topları olmadığı için hızlı bir karar ve müthiş bir kurmay zekâsıyla gözünü hemen Pasinlerden Erzurum’a gelirken sağ taraftaki Kargapazar dağlarına dikiyor. Kargapazar’da ki savaşın önemi şu, mücadele eden birliklerimiz burada ki yarma, kuşatma harekâtını geciktiriyorlar.”

BURADAKİ HAREKÂT ÇOK KÜÇÜK KALMIŞ

Kargapazar mevkiinde yapılan savaşın çok anlatılmadığını ve tarihte çok az yer tuttuğunu vurgulayan Bayram, “Burada ki mücadele çok anlatılmamış, detaylandırılmamış çünkü burayla alakalı anlatılan çok az şey var. Savaşın geneline bakılmış hep, burada ki harekât çok küçük kalmış. Biz buraya Kargapazar Müfrezesi isimi bir müfreze ile müdahale ediyoruz. Bizim burada kaynaklarımız var. Eski Erzurum Mebusu ve bu savaşa topçu subayı olarak katılmış Tümgeneral Vehbi Kocagüney’in Erzurum Kalesi ve Savaşları isimli kitabında Kargapazar mücadelesi her iki ordunun da müthiş bir vazife yaptığını gösteriyor. Ve Şubat ayında Kargapazar dağını tırmanmak Vehbi Kocagüney’e göre Rus ordusunun burada yaptığı şey gerçekten askerlik adına çok büyük ve saygı duyulması gereken bir mücadele. Aynı zamanda bizim askerlerimizin de o şartlarda çatışmaya girmesi çok büyük bir askeri olay” diye ifade etti.

ŞEHİTLİK İHYA EDİLCEK

Kargapazar şehitliğinin ihya edilerek Osmanlı-Rus harbini, mücadelesini, o zamanın ruhunu anlatan, yansıtan iki anıtında karşılıklı olarak dikileceğini kaydeden Bayram, “Bizimde burada ki olayımız şu Kargapazar şehitliğinin ihya edilip, Türklerin geldiği yerde bir Türk anıtının, Rusların geldiği yerde ise bir Rus anıtının karşılıklı olarak yapılması. Burada iki önemli detay var, Ruslar bizimle o dönemin mevcut konjonktürü çerçevesinde dürüst bir düşman olarak savaşmışlar. Zulmü yapan ise Ermenilerdir. Bir başka detay ise Çanakkale bildiğiniz üzere bizim en büyük destanlarımızdandır. Çanakkale’de 37 tane yabancı anıt ve mezarlık bulunmakta. Biz burada sadece bir ilk olarak bu anıtı yaparak mevcut konjonktürde ülkemizin stratejik durumu ile alakalı belki o ana denk geliyor ama bizim amacımız, Ruslarla ortak bir yaşanmışlığımız var.  Ordumuz tarafından verilen mücadelenin ruhunu yaşatmak, hayata geçirmek” diye konuştu.

VALİ AZİZOĞLU, ‘KARGAPAZAR BENİM İÇİN BİR ŞEREF MESELESİDİR, BURANIN İHYASINI SAĞLAYACAĞIZ’ DEDİ VE GEREĞİNİ YAPTI

Vali Seyfettin Azizoğlu’nun talimatlarıyla çalışmalara başlanılacak olan Kargapazar Müfrezesi Şehitliğinin gelecek nesillere adeta ışık tutacağını söyleyen Bayram, “Sayın Valimiz Seyfettin Azizoğlu’nun çok takdir ettiğim bir açıklaması var. ‘Kargapazar benim için bir şeref meselesidir, buranın ihyasını sağlayacağız’ dedi. Dediği gibi de sözünün arkasında durdu. Bununla ilgili talimatları vererek, çalışmaları yaptı. Şuanda da bu tarihi bir an, bunun bugün startı verildi. Başlangıcı yapıldı. Tarihe not düşülmesi gereken bir gün 14 Mart 2017, savaşın 101. yılında sonunda oradaki şehitler hani bir şiir var ya şehitler tepesi boş değil diye başlıyor, o şiirin olduğu gibi oradakilerinde isimsiz şehitler olmadığını orada tuttukları bayrakta belli, yattıkları toprakta belli diye biter o şiir kim demiş isimsiz şehit diye o felsefeyle hareket ederek gelecek nesillere gerçekten vatan millet aşkıyla yoğrulmuş ecdadımızın, atalarımızın can verdiği yerleri göstermek niyetindeyiz” dedi.

MÜCADELE RUHU YAŞATILMALI

Şehitlikte yapılacak olan düzenlemelerin, tabyalar başta olmak üzere diğer yapılarda ki çalışmaları da tetikleyeceğinin altını çizen Bayram, “ Bu tabi sonraki süreçte başka şeyleri de tetikleyecektir. Özellikle Sultan Abdülhamit Han döneminde yapılan Tabyaların onun öncesinde babası Abdülmecid ondan önceki dönemlerde de yapılan tabyaların artık günümüzde çağımıza da ayak uydurarak sadece tadile edilmesi değil kullanılır hale getirilmesi. Çünkü içinde insan yoksa o binanın bir anlamı yok. Şuan mesela tabyalara gidiyoruz, bilmeyen birisi için orası sadece taş bir bina. Orada yapılan mücadele ruhu yaşatılmalı. Şuan için verdiğimiz start şehitliğin yapımı. Daha sonraki süreçte buna göre devam edecektir. Sadece bir başlangıç yapıldı şehitlik ve anıtların yapılması için.” şeklinde konuştu.