Prof. Dr. Moment Sümmani'yi anlattı

Atatürk Üniversitesi Narman meslek Yüksek Okulu tarafından düzenlenen 1.Uluslararası Aşık Sümmani ve Aşıklık Geleneği Sempozyumu başladı.
Kültür ve Gösteri Merkezi’ndeki program Atatürk Üniversitesi İletişim Fakültesi tarafından hazırlanan “Sümmani Belgeseli” ile başladı. Sempozyum Başkanı Narman Meslek Yüksek Okulu Müdürü Prof. Dr. Metin Turan, konuşmasında, Erzurum’un, ilim, kültür ve medeniyete öncülük eden önemli insanların yetiştiği bir coğrafya olduğunu söyledi.
Anadolu’nun ön sözü olan Erzurum’un Orta Asya’daki ozanlık geleneğinin Anadolu’daki aşıklık geleneğine dönüşmesinde büyük katkıları olduğunu anımsatan Turan, “Sümmani, özellikle aşıklık sanatını geleneksel çizgiden, estetik bir sanat seviyesine taşımış, halkın edebi zevk ve ve isteklerine cevap olabilecek bir ufka ulaştırmıştır” dedi.
Narman Belediye Başkanı Yücel Ahmet İşleyen ise konuşmasında, 18 yıldır Sümmani’nin doğup büyüdüğü Narman’ın Samikale köyünde geleneksel şenlikler düzenlediklerini, fakat bu faaliyetlerin yerel kaldığını, ilk kez uluslarası bir sempozyumla Sümmani’nin anılacak olmasının kendilerini sevindirdiğini ve mutlu ettiğini bildirdi.
BAKANLIK SÜMMANİ’YE SAHİP ÇIKSIN
1950’li yıllara kadar Sümmani’nin Türk edebiyatı ders kitaplarında hayatının ve şiirlerinin okutulduğunu, ancak belli bir tarihten sonra artık yer almadığını anımsatan İşleyen, Milli Eğitim Bakanlığı’nın, Sümmani’nin Fuzuli, Aşık Veysel gibi, tüm Türk çocukları tarafından bilinmesi için öncü olmasını istedi.
AŞIKLAR, TOPLUM MÜHENDİSİDİR
Narman Kaymakamı Abdullah Atakan Atasoy ise konuşmasında, aşıkların, ozanların bir bakıma toplum mühendisi oldukları saptamasını yaparak, “Aşıklarımız, ozanlarımız sözleriyle, sazlarıyla geçmişi günümüze taşır, kültürü yapar ve ıslah ederler” değerlendirmesini yaptı.
ERZURUM, AŞIKLAR ŞEHRİDİR.
Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hikmet Koçak ise, halk kültürünün, kültürel varlığın önemli bir bölümünü oluşturduğunu ifade etti. Koçak, “Yerel kültür varlığı, içinde, toplumun öz, gerçek değerini barındırır. Toplumlar asıl karakterini halk kültüründen alır. Başka bir ifadeyle evrensel kültür ve milli kültür yerel halk kültürü üzerinden şekillenir. Halk kültürünün önemli bir öğesi aşıklık geleneğidir” dedi.
“Erzurum Emrah, Sümmani, Reyhani gibi pek çok değeri aşığı yetiştirmiştir” diyen Koçak, şunları kaydetti: “Atatürk Üniversitesi, kuruluş amaçları gereği, bölgemizin kültür merkezinden biri olan Erzurum’un önemli şahsiyetlerini, ilim, kültür, sanat ve siyaset alanında iz bırakanları tanıtmaya ve böylelikle onları gelecek kuşaklara aktarmaya çalışarak önemli bir görev üstlenmiştir. Bu bağlamda İbrahim Hakkı’yı uluslararası bir sempozyumla andık. Şimdi Sümmani’yi anıyoruz. Sonbahar da ise, Muhammed Lütfi anılacak. Üniversitemizin bu faaliyetleri artarak devam edecektir. Türk milletinin karakterini en iyi bir şekilde temsil eden bu öncü insanları ve eserlerini kaynak şahsiyetler ve eserler olarak güncellemekle bir sorumluluğu yerine getirdiğimizi düşünüyor ve milletimizle beraber bunun mutluluğunu yaşıyoruz.”
SOYUT KÜLTÜRÜ KORUMA ÇABALARI ARTIYOR
Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Av. Ahmet Küçükler ise, Erzurum’un, tarihi bir kent olarak Anadolu’daki Müslüman Türk varlığının öncü şehirlerinden biri olduğunu ifade etti. “Erzurum aşıklık geleneğini bugünde devam ettiriyor” diyen Küçükler, somut kültür mirasının olduğu gibi, soyut kültür mirasının korunması konusunda yapılan çalışmaların aşıklık geleneğini de içine aldığını, bu yöntemle, milli değerlerin, gelecek nesillere aktarılmasının yaşamsal bir öneme sahip olduğunu kaydetti.
Erzurum Vali Yardımcısı Özgür Arslan ise, Sümmani’nin, dünya kültürüne Türk milletinin bir armağanı olduğunu, aşık Veysel gibi, onun da içte ve dışta tanıtılması gerektiğini anlattı.
SÜMMANİ’NİN ŞİİRLERİYLE KİMLİĞİMİZ OLUŞTU
Aşık Sümmani Vakıfı Başkanı Mehmet Çil’de, konuşmasında, Doğu Anadolu’da yaşayan Türk toplumunun, özellikle kırsal kesimdekilerin, aidiyet duygularının oluşmasında aşıklık geleneğinin önemine dikkat çekti. Çil, “Ben Narmanlıyım; uzun kış gecelerinde, oturma odalarında, Sümmani Baba’nın şiirlerini dinleyerek büyüdük. Kimliğimiz bu şiirlerdeki öğretiler doğrultusunda oluştu” diye konuştu.
Sümmani’nin torunu Hüseyin Sümmanioğlu ise, dedesinin şiirlerinden okudu. Kuzey Doğu Kalkınma Ajansı uzmanı Dr. Süleyman Toy, geleneksel değerlerin korunmasının önemli olduğunu, ancak dünya turizm hareketleri içinde, bu tür yerel kültürlerin ilgi çekmesi için, turizmin mantığına uygun bir şekilde düzenlemeler yapılmasının zorunluluğunu anlattı.
“ONU HAKKIYLA TANITMALIYIZ”
Son konuşmayı Amerika Birleşik Devletleri Winscinson-Madison Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sarah Moment yaptı. Moment, Sümmani’nin dünya çapında bir şair olduğunu, fakat dünyanın onu tanımadığını anlattı. ABD’de görev yaptığı üniversitede, Türk Edebiyatı okuttuğunu, Sümmani’yi, Amerikalılara ilk kez kendisinin tanıttığını söyledi. Moment, “Bu mümtaz Türk şairinin öğretisine bugün insanlığın ihtiyacı var; onu hakkıyla tanıtmak hepimizin ortak sorumluluğu” dedi.
İki gün sürecek sempozyum’da, 80 civarında yerli ve yabancı bilim adamı Sümmani’nin hayatı, sanatı ve etkileri konusunda bildiri sunacaklar.