Tarım ve sulamada Pasinler Ovası gündemi

Devlet Su İşleri (DSİ) Bölge Müdürü Oğuzhan Yavuz, tarımsal üretimin artırılmasına yönelik sulama projelerine ağırlık verdiklerini söyledi.

Erzurum’un alan olarak en büyük ovaları içerisinde yer alan Pasinler Ovası toplamda 630 bin dekardan oluştuğunu ifade eden Bölge müdür Yaşar, “Bu ovamız sadece Erzurum ilimizin değil ülkemizin güzide ovalarındadır. Bu alanın yaklaşık 100.000 da’lık kısmı Demirdöven Barajı ile sulu tarıma kavuşmuştur. 1986 tarihinde inşaatına başlanan ve 1995 tarihinde bitirilerek işletmeye alınan Demirdöven Barajı 58 m yükseklikte kum çakıl dolgu tipinde inşa edilmiştir. Ülkemizin kurak periyoda girmesi nedeni ile Demirdöven sulaması da geçen yıl bu kuraklığı ciddi bir şekilde yaşamıştır. 2021 yılında sulama sezonuna baraj % 62 doluluk oranı ile girmiş ve sulama sezonun sonunda birtakım sıkıntılar da yaşanmıştır.

Bölge Müdürlüğümüz 2021 yılında yaşanan sıkıntılardan ders çıkarmış teknik elemanlar ile yapılan inceleme ve değerlendirmeler çerçevesinde kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerimiz 45 günlük çalışma neticesinde belirlenmiştir.

Kısa Vadede yapılması gereken olarak belirlediğimiz 2 konu bulunmaktadır. Bu konuların ise 1 yıl içinde tamamlanması hedeflenmiştir.

İncebel Regülatörü ve HES mansabında yer alan ve Demirdöven Barajına saniyede 2 m3 su taşıyan Büyükdere İletim Kanalında, vatandaşlarımızın yoğun talepleri doğrultusunda HES işletmesinin, 2 ünite ile 4.2 m3/sn su bırakacak şekilde yaptığı üretim yerine, kanal kapasitesinde tek ünite ile üretim yapması sağlanmıştır. Bunun sonucunda boşa akan saniyede 2.2 m3 suyun önüne geçilmiştir. Bu önlemler Aralık ayı itibariyle alınmış olup sonuçları bugün itibariyle barajda ki doluluk oranı alınmıştır.

Uzman ekiplerimizce Büyükdere İletim Kanalının girişinde 2 m3 olan su miktarının kanal çıkışında 1,6 m3 seviyesine düştüğü tespit edilmiştir. Dolayısıyla yaklaşık 13 km olan hatta saniyede 400 lt kayıp olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır” dedi.

Demirdöven Sulama Birliği’ne DSİ aracılığıyla ivedilikle proje yaptırılarak KUDAKA Genel Sekreterliğinin sağlamış olduğu % 75 hibe desteği ile kanallar üzerindeki priz kapaklarının tamiratları için ivedilikle ihalesi gerçekleştirildiğini ve iletim kanalında yer alan çiftçi arkı prizlerindeki kapakların yenilenmesine 29 Nisan 2022 itibariyle başlanıldığını anlatan Bölge Müdürü Yaşar, “Sulama sezonunda çiftçilerimizin sulama faaliyetlerini aksatmayacak şekilde planlamalar yapılmış olup, 2022 yılı sonuna kadar kapak yenilenmeleri dahil olmak üzere çalışmalarımız tamamlanacaktır.

Orta Vadede ise; bu plan ilk 3 yılı içine almaktadır. İncebel HES ile Büyükdere Regülatörü arasında baraj depolaması çalışılmış ancak zemin etüdlerinin uygun çıkmaması sebebiyle ( zeminin suyla teması ile eriyen birimler tüfler mevcut) depolama alternatifinden vazgeçilmiştir. Ancak günümüz itibariyle bu bölgede membran kaplama vasıtasıyla küçük bir depolama alternatifi üzerinde çalışılmaktadır. Uzun Vadeli planda ise; 3 yıl ve üzeri olarak hedeflenmiştir” diye konuştu.

Esendere aksı üzerinde ayrı bir depolama çalışması için planlamalar yapıldığını ifade eden Yavuz, açıklamasını şöyle sürdürdü;

“İlk etüd sonrası uygun bulunan aks yerinde de temel sondaj çalışmalarına Temmuz ayı başı itibariyle başlıyoruz. Planlama çalışmalarına başladığımız Esendere Göleti ile birlikte, yaklaşık 10 km’lik bir hatla Demirdöven Barajına yaklaşık 8 milyon m3 su takviyesi sağlanmış olacaktır.

Demirdöven Barajı’nın planlanmasında yıllık Tımar çayı üzerinden 20 milyon m3, Büyükdere iletim kanalından da 28 milyon m3 olarak yıllık toplam Toplam 48 milyon m3’lük su geleceği hesaplanmıştır.

Demirdöven Barajının toplam kapasite 38 milyon m3 olmasına rağmen sulama geçen yıl sezonu başında Barajda yüzde 62 doluluk ile başlanılmış sezon sonu gelmeden Eylül 2021 başında su tamamen bitmiştir.

Yapılan tüm ölçümler sonucunda anlaşılmıştır ki geçen yıl için gelen su miktarı 48 milyon değil 28 milyon m3 . Buda işletme dönemi boyunca geçen yılın Demirdöven barajı sulaması için tarihin en kurak sezon olduğunu ortaya koymuştur. Planlama da aslında bu duruma işaret edilmiş yani kısıtlı sulama yapılması gerektiğini ortaya koymuş Ancak bunu 2021 yılında sulama sezonunda bunu başaramamışız. Yani Kontrollü sulamayı gerçekleştirememişiz. Bunda, aslında planlama raporunda bitki paterni olarak bulunmayan ancak son yıllarda sulama sahasında yoğun olarak ekimi yapılan ve su tüketimi fazla olan silajlık mısır gibi bitki çeşitliliğinin de etkisi olmuştur.

Nihayetinde geçen yıl a göre bu gün itibariyle 10 milyon m3 fazla suyumuz var Ancak bu durum bizleri rehavete kaptırmadan suyu tasarruflu kullanmamız gerçeğini asla değiştirmeyecektir. Bu nedende 2022 yılı için Sulama Birliğinin yapmış olduğu sulama planları doğrultusunda sulamanın yapılması büyük önem arz etmektedir.

1995 yılında barajı, 2008 yılında ise sulaması tamamlanan Demirdöven Proje Başlığı DSİ Yatırım Programı’ndan çıkarılmıştır. Ancak yaşanan sorunların dile getirilmesi ile 2022 yılı için DSİ Genel Müdürlüğü’nde 50 milyon TL’lik “Büyükdere Kanalı Tamamlama” başlığı altında yeni bir iş Yatırım Programı’na dahil edilmiştir.”

DSİ Genel Müdürlüğü için yaklaşık 20 yıl önce tamamlanan bir proje başlığının altına yeni bir iş kalemi açılarak Proje Başlığı’nın ihyası 2022 Yılı Yatırım Programı için sadece Pasinler sadece Erzurum için değil ülkemizde tek proje olduğunu anımsatan Yavuz, “Bakanlık ve Genel Müdürlük il seyahat programlarında Pasinlerde ki sorunları ortaya koyarak Bu başarının sağlanmasında emeği geçen başta Valimiz Okay Memiş’e, Eski Sağlık Bakanımız ve Erzurum Milletvekilimiz Recep Akdağ’a, Eski İçişleri Bakanımız ve Erzurum Milletvekilimiz Selami Altınok’a, Erzurum Milletvekillerimiz Zehra Taşkesenlioğlu’na, İbrahim Aydemir’e, MHP Genel Başkan Yardımcısı ve Erzurum Milletvekili Kamil Aydın’a, Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanımız Mehmet Sekmen’e, Ak Parti Erzurum İl Başkanı Mehmet Emin Öz’e ve MHP İl Başkanı Naim Karataş’a, İlçe Belediye Başkanlarımıza, projelerimizi destekleyen Kurum Amirlerimize kısaca emeği geçen herkese teşekkür ediyor, şahsım Bölge Müdürlüğümüz ve Sulama Birliği adına şükranlarımı sunuyorum.” diye konuştu.